Khilaf Fiqhi Dalam Institusi Fatwa Di Malaysia: Satu Kajian Awal

[Khilaf Fiqhi In Fatwa Council In Malaysia : A Preliminary Study]

Abstract

Issues related to khilaf fiqhi have existed since the time of the previous companions of our Prophet and lasted until now, the issue of khilaf fiqhi often arises and becomes an issue that is discussed in the Muslim community, including in Malaysia. Whenever this issue arises, the community will look for a solution to solve the problem. The State Mufti Department or the Fatwa Committee of the National Council is seen as the most authoritative and most trusted body by the community. Other than that, the internet facility is also one of the contributors to the issue of khilaf fiqhi, because they have access to various channels, especially related to the answers submitted by the authoritative bodies to find answers to their questions. The answers given by the authoritative bodies sometimes come in various forms according to the situation and local uruuf. The answers given sometimes appear as if there are differences in answers for each question posed, causing them to be confused with the differences between the answers given. This issue arises because each state has its own Islamic administrative enactment which falls under the jurisdiction of the King, Sultan or Yang di-Pertuan Besar of the state concerned. The State Fatwa Committee was formed based on the Islamic administration enactment of each state. Any decision that has been set by the fatwa committee of one state applies to that state only and not to other states. The matter in question arises when a rule of law is decided in one state, while there are differences in rule of law with other states, which causes questions and discussions to arise among the community in Malaysia in this borderless world. Therefore, this study is presented to explain the history of fiqh khilaf, the cause of fiqh khilaf in the history of past fiqh development and also Malaysia as well as the understanding that needs to be emphasized by the Muslim community in Malaysia in facing the content of fiqh khilaf. The methodology of this study is based on qualitative research. The data were obtained through a document analysis study regarding the treasures of turath (classical) fiqh and current fatwas. This qualitative study uses deductive and comparative methods. It is hoped that this study can be part of a scholarly discussion that can provide a comprehensive general understanding to the Malaysian community in understanding the fiqh errors that occur in Malaysia. A comprehensive understanding of this matter is very important because it will resolve the confusion in society and restore confidence in the fatwa institution in Malaysia.

Isu-isu yang berkait dengan khilaf fiqhi telah wujud bermula dari zaman sahabat terdahulu dan berlarutan sehingga kini, isu khilaf fiqhi sering timbul dan menjadi isu yang di perbincangan dalam Masyarakat Islam termasuk di Malaysia. Setiap kali timbulnya isu ini, masyarakat akan mencari solusi bagi mendapatkan penyelesaian dalam masalah tersebut. Jabatan Mufti Negeri-Negeri atau Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan ilihat sebagai badan yang paling berautoriti dan paling dipercayai oleh masyarakat. Kemudahan internet juga menjadi antara penyumbang kepada isu khilaf fiqhi ini kerana mereka mengakses pelbagai saluran terutamanya jawapan yang di kemukakan oleh badan-badan berautoriti bagi mencari jawapan kepada persoalan mereka itu. Jawapan yang dikemukakan oleh badan tersebut adakalanya dalam bentuk yang pelbagai mengikut situasi dan uruuf setempat. Jawapan yang dikemukakan itu adakalanya menampakkan seolah wujudnya perbezaan jawapan bagi satu-satu persoalan yang dikemukakan, sehingga menyebabkan mereka terkeliru dengan perbezaan antara jawapan yang diberikan itu. Hal ini timbul disebabkan setiap negeri mempunyai enakmen pentadbiran Islam yang tersendiri yang terletak di bawah bidang kuasa Sultan, Raja atau Yang di-Pertuan Besar negeri terbabit. Jawatankuasa Fatwa Negeri-Negeri yang dibentuk berpandukan enakmen pentadbiran Islam negeri-negeri. Sebarang keputusan yang telah di tetapkan oleh jawatankuasa fatwa sesebuah negeri terpakai untuk negeri tersebut tidak bagi negeri yang lain. Perkara yang menjadi persoalan apabila suatu ketetapan hukum diputuskan di sesebuah negeri, apabila wujudnya perbezaan dengan negeri yang lain menyebabkan timbulnya persoalan dan perbincangan di kalangan masyarakat di Malaysia dalam dunia tanpa sempadan ini. Justeru, kajian ini di kemukakan untuk menjelaskan sejarah berlakunya khilaf fiqhi, punca khilaf fiqhi dalam sejarah perkembangan fiqh silam dan juga Malaysia serta kefahaman yang perlu di berikan penekan oleh masyarakat Islam di Malaysia dalam mendepani isi khilaf fiqhi ini. Metodologi kajian ini adalah berdasarkan kajian kualitatif. Data-data diperoleh melalui kajian analisis dokumen dengan merujuk kepada khazanah fiqah turath (klasik) dan fatwa semasa.  Kajian yang bersifat kualitatif ini menggunakan metode deduktif dan komparatif. Kajian ini diharap dapat menjadi sebahagian daripada perbincangan ilmiah yang dapat memberikan kefahaman umum yang menyeluruh kepada masyarakat Malaysia dalam memahami khilaf fiqhi yang berlaku di Malaysia ini. Pemahaman yang menyeluruh berhubung perkara ini adalah amat penting kerana ia akan menyelesaikan kekeliruan dalam masyarakat sekali gus mengembalikan keyakinan terhadap institusi fatwa di Malaysia.